[RasitTunca]

   

Polifenol Nedir, Ne İşe Yarar? Polifenol İçeren Besinler Nelerdir?

Polifenoller her molekülde birden fazla fenol grubunun bulunduğu bileşiklerdir. Polifenoller genelde bitkilerde bulunur ve bitkilerin renklenmelerinden, örneğin sonbahardaki yaprak renklerinden sorumludurlar. Antioksidan özelliklerinden dolayı insan sağlığına muhtemel faydaları vardır. Antioksidan polifenollerin oksidatif stresi (reaktif oksijen ile meydana gelen stres) azaltmalarindan dolayı kardiyovasküler hastalık ve kanser risklerini de azalttığına dair bulgular vardır.[1] Bu bileşiklerin Alzheimer hastalığının başlangıcını da geciktirdiği gösterilmiştir.[2]

Bulunduğu yerler

Önemli oranda polifenol içeren bıtkiler arasında kuş üzümü, böğürtlen, ahududu, çilek, baklagiller, yerba mate (paraguay çayı), yer fıstığı, yeşil çay, asitsiz zeytin yağı, kakao, erik, armut, kiraz, nar, üzüm, elma, portakal gibi meyveler ile brokoli, lahana, maydanoz, soğan gibi sebzeler sayılabilir. Arı sütü, bal ve polen ile her türlü hububat da alternatif polifenol kaynağıdır.[3]

Bitkilerin dışında en yoğun ve bol miktarda polifenol, hümik asitlerde bulunmaktadır.

Biyokimyasal etkileri

Polifenol insan sağlığına olan faydalı etkileri ile bilinir ve adından sıkça söz edilir. Pek çok bitki çeşidinde bulunur ve sağlığına dikkat eden kişilerin araştırmalarına konu olur. Peki, polifenol nedir, Polifenol ne işe yarar, sağlığa faydaları ve zararları nelerdir gibi merak edilen detayları siz de araştırabilirsiniz.
Polifenol Nedir?

Polifenol, doğada kendiliğinden yetişen bitki bileşik gruplarından biridir. 8 binden fazla türü olan bu mikro besin kaynağı meyve, sebze, çay ve baharat gibi besinlerde bulunur.

Güçlü bir antioksidan olmasının yanı sıra aynı zamanda anti-inflamatuar etkilerde gösterir. Gıda takviyeleri ve doğrudan yoğun polifenol içeren besinler tüketerek de vücuda alıp yararlarından faydalanılabilir.

Zeytinyağında Polifenol Nedir?

Polifenol içeren tek bitkisel yağ zeytinyağıdır. Zeytinyağı polifenol değeri, yağın faydasını belirleyen temel kriterdir. Erken hasat edilen zeytinlerden soğuk sıkım yöntemi kullanılarak elde edilmiş zeytinyağında bu değer yüksektir.

Polifenol oranı; yağın üretim yöntemine, üretildiği zeytinin cinsine ve olgunluğuna göre değişkenlik gösterir. Bu oran ne kadar yüksekse zeytinyağı o denli kalitelidir de denebilir.

Polifenol Ne İşe Yarar?

Polifenol vücuda olan olumlu etkileri ile hastalıklara karşı kalkan görevi görerek sağlık sistemine destek olur. Ayrıca zamanın ve dış etkenlerin neden olduğu hasarları önleyerek ortaya çıkmasını engeller.
Zeytinyağındaki Polifenol Ne İşe Yarar?

Polifenol zeytinyağının kalitesini belirleyen bir unsurdur. Zeytinyağında polifenol bulunmasının sağlık açısından da birçok yararı vardır.

İçeriğindeki bu bileşik, genel olarak vücudun düzgün çalışmasını destekler. Yaşlanma karşıtı etkiler göstererek günlerinizin daha zinde ve enerjik geçmesine yardım eder.

Polifenol Çeşitleri Nelerdir?

Polifenol birçok bitkisel besinde bulunur ve bilinen binlerce çeşidi vardır. Bulundukları bitkisel ürünler ise;

    Çay ve kahve
    Çeşitli meyveler
    Tam tahıllar ve sebzeler
    Kuruyemiş ve çeşitli baharatlardır.

Polifenolün Faydaları Nelerdir?

Polifenol faydalarını kanıtlamak için birçok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar ışığında, zararlı olabilecek serbest radikallerden vücudu temizleyerek, hastalıklara karşı vücudu korumakta önemli rol aldığı söylenebilir. Diğer faydaları ise şu şekilde sıralanabilir;

    Kan basıncını dengede tutulmasını yardımcı olur ve kan damarlarının esnek ve sağlıklı olmasını destekler.
    Kan şekeri seviyesinin azalmasına ve dengelenmesine yardım ederek diyabet ve obeziteye yakalanma riskini azaltır.
    Güçlü antioksidan etkisiyle bağışıklık sistemini harekete geçirerek hastalıklara karşı vücut direncinin artmasına yardım eder.
    Sindirimi destekler ve bağırsaklardaki iyi bakterileri destekler zararları olanları sınırlayarak bağırsak florasını korumaya yardımcı olur.
    Beyin fonksiyonlarının güçlenmesini sağlayarak hafıza ve odaklanmayı arttırabilir.

Polifenol Nasıl Tüketilir?

Polifenol birçok bitkisel kaynakta bulunan bir mikro besindir ve bu besinler tüketilerek vücuda alınabilir. Ayrıca toz ve kapsül şeklinde olan gıda takviyeleri de bulunur.

Doğal gıdaları tüketerek polifenol takviyesi ile aldığınız zamankinden daha fazla ve zahmetsizce yararlarından faydalanmak mümkündür. Bu tarz çeşitli yöntem ve sağlık uygulamaları için evde sağlık uygulamalarına göz atabilirsiniz.

Polifenol Nelerde Bulunur?

Polifenol kolayca ulaşabileceğiniz birçok doğal gıdada bulunur. Hangi gıdalarda ne oranlarda olduğunu öğrenmek yeteri miktarda almak için önemlidir. Polifenol bulunan besinleri öğrenerek günlük beslenme rutininize ekleyebilir sayısız faydasından yararlanabilirsiniz.

Ayrıca toz ve tablet formunda olan besin takviyeleri de vardır. Bu formda olanlardan size uygun olanı doktorunuza danışarak kullanabilir ve ek takviye şeklinde alabilirsiniz.

Yüksek Polifenol İçeren Besinler Nelerdir?

Polifenol içeren gıdalar arasında bazılarının yoğunluğu daha fazladır ve bu da sağlığa olumlu şekilde geri dönüş sağlamakta etkili bir unsurdur.

2010’da bu konu üzerinde yapılan bir araştırma sonucunda bu bakımından zengin 100 besin araştırılmış ve birinci sırada karanfil geldiği tespit edilmiştir. Sekiz ana kategoriden baharat ve otlar kısmında yer alan nane ve yıldız anason da bu sırayı takip eder. Diğer besin kategorileri ise şu şekilde sıralanabilir.

Önemli oranda polifenol içeren besinler şöyledir:

Kuş üzümü
Ahududu
Çilek
Böğürtlen
Yer fıstığı
Yeşil çay
Baklagiller
Asitsiz zeytinyağı
Erik
Armut
Kiraz
Kakao
Nar
Üzüm
Portakal
Elma
Brokoli
Maydanoz
Soğan
Lahana

    Meyveler
    Kakao
    Kuruyemişler
    Keten tohumu
    Sebzeler
    Zeytin
    Kahve ve Çay


Polifenoller antioksidan olarak insan vücudundaki çeşitli nedenlerle oluşmuş serbest radikalleri temizleme kabiliyetine sahiptirler. Ayrıca, ağır ve radyoaktif metalleri şelatlama konusunda polifenoller oldukça etkilidirler. Diğer deyişle polifenoller çeşitli reaktif oksijen türlerini hücrelerden uzaklaştırarak metabolizmayı zinde tutarlar. Reaktif oksijen türleri olarak serbest oksijen, peroksinitrit ve hidrojen peroksit sayılabilir. Reaktif oksijen türlerini bertaraf etmek insan için birçok fayda saylayabilmektedir. Zira bu türler iyon taşıma sistemini seferber ederek oksidatif sinyallemede rol oynamaktadırlar.

Hemostaz (kan kaybının önlenmesi ve kanamanın durdurulması) üzerine polifenollerin etkileri çalışılmıştır. Polifenollerin 100–300 mg/kg ca (canlı ağırlık) doz seviyesinde kanama zamanı, pıhtılaşma zamanı, trombin zamanı, protrombin zamanı, kaolin ve sefalin pıhtılaşma zamanı, öglobulin pıhtı lizis zamanı (fibrinolitik sistemin hareketinin ölçülmesi), fibrinojen konsantrasyonu, trombosit sayısı veya ADP indüklemeli trombosit kümeleşmesi üzerine etkileri tespit edilmiştir. Polifenoller reaktif oksijen türlerini kontrol alarak, enflamasyon önleyici konumları boyunca endotel sağlığı geliştirmeye yardımcı olmaktadırlar.
İnsanlara faydaları

    Koroner arter hastalığı gibi enflamasyonlu hastalıklarda azalmaya neden olmaktadır.
    Çay polifenolleri (gallik asitler), iltihaplanma problemlerine neden olan reaktif oksijen türlerini azaltmada önemli rol oynamaktadır.
    Bitkiler tarafından üretilen bir antibiyotik olan resveratrol gibi bazı polifenol antioksidanları, tümör oluşumu ve gelişimini önlemektedir.
    Polifenollerin yaşlanmayı yavaşlatıcı özelliği yanı sıra derideki kırışıklıkları da giderdiği tespit edilmiştir.
    Polifenoller birçok deri üstü ve deri altı hastalıkları (kıl dönmesi gibi) tedavisinde kullanılmaktadır.

Kaynak ve Dipnotlar

Wikipedia
evdesaglik.memorial
milliyet
lezzet